پخش زنده
امروز: -
چالش مطرح شده در میز اقتصاد؛
سفره‌های زیرزمینی مفیدترند یا سدها؟
رئیس سابق سازمان محیط زیست، این دیدگاه را که اجرای طرح‌های آبخیزداری مانع ورود آب به سدها می‌شود، نشانه کم اطلاعی خواند و گفت: متاسفانه نگاه دولتمردان به آبخیزداری، واقع بینانه نیست.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، علی سلاجقه، رئیس سابق سازمان محیط زیست در گفتگویی با برنامه میز اقتصاد عصر یکشنبه ۲۹ تیر ۱۴۰۴ شبکه خبر، با بیان اینکه آبخیزداری به عنوان یکی از فرایند‌های مهم پایداری کشور همواره مظلوم واقع شده، تصریح کرد: از آنجایی که به این مجموعه توجه مناسبی نشده و بودجه مناسبی به آن نداده‌اند، همینکه بودجه‌ای برای آن در نظر گرفته می‌شود، فورا دستگاه‌های دیگر وارد می‌شوند.
دوراهی سفره های آب زیرزمینی یا سدها
سلاجقه با انتقاد از برخی رویکرد‌های وزارت نیرو در قبال منابع طبیعی و آبخیزداری اظهار داشت: متاسفانه اخیرا سخنگوی وزارت نیرو سخنان بسیار غیر کارشناسی مطرح کرده و گفته بود که آبخیزداری باعث شده آب ورودی به سدها کاهش یابد.
وی با بیان اینکه این اظهارات نشان دهنده بی اطلاعی و نداشتن علم کافی است، تصریح کرد: این رویکرد‌ها همچنین نشان دهنده این است که هرچه کارتل‌ها و شرکت‌های بزرگ که به اسم کار‌های بزرگ پول کشور را نفله می‌کنند، بیشتر باشند دولت به سمت آنها غش می‌کند.
آبخیزداری معطل قانون
رئیس سابق سازمان محیط زیست در ادامه از تاخیر در روند بررسی و تصویب قانون آبخیزداری انتقاد کرد و گفت: لایجه آبخیزداری مدتهاست که به دولت ارائه شده، اما هنوز تبدیل به قانون نشده است.
سلاجقه با اشاره به سابقه فعالیت خود در عرصه‌های مختلف دانشگاهی و اجرایی اظهار داشت: یک دیدگاه می‌گوید آبخیزداری باعث می‌شود که آب وارد سدها نشود، بله؛ وقتی آب در بالا دست در زمین فرو رفته و دخیره شود و تبخیر نشود بهره بردار می‌تواند هر زمان که بخواهد از آن استفاده کند.
وی با بیان اینکه دیدگاه دیگری نیز می‌گوید که با اجرای آبخیزداری تالاب‌ها خشک شده است، افزود: این حرف از روی عدم اطلاع است؛ در نقاط مختلف دنیا روش‌های علمی آبخیزداری جواب داده و موفقیت آمیز بوده است.
رئیس سابق سازمان محیط زیست در ادامه گفتگوی خود در برنامه میز اقتصاد شبکه خبر اظهار داشت: طبق قانون ۱۵ درصد هرز آب‌ها و روان آب‌ها باید مدیریت شود که نیمی از آن را وزارت نیرو و نیمی را آبخیزداری باید انجام دهد. اما تفاوت در چیست که در وزارت نیرو به عنوان مثال ۷۵ هزار میلیارد تومان اعتبار برای این کار داده می‌شود، اما در منابع طبیعی و آبخیزداری ۷ و نیم میلیارد تومان هم داده نمی‌شود.
کشورهای صنعتی گرفتار قهر طبیعت
سلاجقه یکی دیگر از عوامل کم توجهی به آبخیزداری را نداشتن نگاه طبیعت دوستانه دانست و گفت: اینکه گاهی گفته می‌شود که برخی از کشور‌ها منابع طبیعی را از بین برده‌اند و پس از صنعتی شدن و اقتدار اقتصادی حالا به دنبال احیا افتاده‌اند؛ در کشور ما و در زمان فعلی کاربرد ندارد، چراکه همین حالا هم مشکلات تغییر اقلیم و سیلاب‌ها و خشکسالی‌ها به ما آسیب می‌زند و در همان کشورهای اروپایی نیز سیلاب‌ها و خشکسالی‌های شدید رخ می‌دهد.
وی افزود: همین حالا در رودخانه‌های کاجو و سرباز در جنوب شرق کشورمان طغیان رخ می‌دهد و پس از تبدیل شدن به سیلاب مقادیر زیادی آب به دریای عمان می‌ریزد.
سلاجقه تصریح کرد: چرا این آب باید تبدیل به سیلاب شود و بعد هم راهی دریا شود؟ چون به آبخیزداری بها نمی‌دهیم و تنها در زمانی که خسارت به جایی می‌رسد یا بودجه کمی برای آبخیزداری اختصاص داده می‌شود دستگاه‌های دیگر وارد می‌شوند.
وی با انتقاد از انداختن تقصیر‌ها در زمان سیلاب و یا کم آبی به گردن آبخیزداری گفت: خود وزارت نیرو چقدر از پول مملکت را مصرف کرده و در برابر آن چقدر از هدر رفت آب جلوگیری کرده است؟
مخالفت با خرد شدن منابع طبیعی
رئیس سابق سازمان محیط زیست در ادامه با اشاره به تصمیم جدید دولت مبنی بر ایجاد تغییر در ساختار منابع طبیعی اظهار داشت: با این طرح منابع طبیعی چند تکه می‌شود و من از دولتمردان می‌خواهم که هرچه زودتر این طرح را پس بگیرند.
وی افزود: با توجه به تغییرات اقلیمی باید موضوعات مهمی مانند منابع طبیعی، آب، خاک و تنوع زیستی گیاهی و جانوری را یک ساختار منسجم در سطح دولت انجام دهد.
سلاجقه همچنین مدیریت کلان منابع طبیعی تحت نظر وزارت جهاد کشاورزی را مانع اجرای اهداف این سازمان خواند و گفت: منابع طبیعی زیر نظر وزارتخانه‌ای است که خودش متولی کشاورزی است که بیشترین تخریب را در این زمینه دارد؛ به همین دلیل حتی اگر مسئولان منابع طبیعی بخواهند طرح‌های حفاظت از آب و خاک را اجرا کنند، با رویکرد وزارتخانه دچار چالش می‌شوند.
وی در پایان با بیان اینکه منابع طبیعی و محیط زیست باید در کنار هم کار نظارت را داشته باشند، ابراز امیدواری کرد تا با سیاستگذاری‌های جامع و کارشناسانه و همچنین کمک و مشارکت مردم منابع طبیعی و محیط زیست حفظ شود.
آبخیزداری موثرترین راه جلوگیری از سیل
در بخش دیگری از برنامه میز اقتصاد عصر یکشنبه ۲۹ تیرماه ۱۴۰۴ شبکه خبر، حسن وحید، معاون آبخیزداری سازمان منابع طبیعی با بیان اینکه با اجرای آبخیزداری می‌توان به گونه‌ای از منابع آب و خاک بهره برداری کرد که آسیبی به منابع طبیعی وارد نشود، اجرای آبخیزداری را در کشور ضروری خواند و گفت: در کشور ما ۶۵۰ شهر و ۸۶۵۰ روستا که ۶۰ درصد کشور را شامل می‌شوند در معرض سیلاب قرار دارند که با آبخیزداری می‌توان حدود ۷۰ درصد سیلاب‌ها را کاهش داد.
وحید فرسایش خاک را یکی دیگر از معضلات اقلیمی خواند و گفت: میزان فرسایش خاک در کشور ما سالانه حدود ۱۵ تن در هکتار است که باید به زیر ۱۰ تن برسد و آبخیزداری می‌تواند آن را تا ۹ تن برساند.
معاون آبخیزداری منابع طبیعی با بیان اینکه موضوع سفره‌های آب ریززمینی نیز با آبخیزداری تغدیه می‌شوند، گفت: طبق آمار وزارت نیرو ما حدود ۱۴۰ تا ۱۶۰ میلیارد متر مکعب کسری آب‌های زیرزمینی داریم که علاوه بر کم آبی، بحران فرونشست زمین را نیز به همراه دارد.
وی افزود: نکته دیگر اینکه بر اساس متوسط بارش کشور، ما حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد متر مکعب بارش داریم که رقم قابل برنامه ریزی آن ۷۰ تا ۱۰۰ میلیارد متر مکعب است و باقی آب از دست می‌رود.
وحید با تاکید بر اینکه آبخیزداری باید بر مبنای یک سند و یک برنامه مدون در کشور اجرا شود، تصریح کرد: لایحه آبخیزداری به همین منظور تدوین شد که به دلیل برخی از اختلاف نظر‌ها مقرر شد یک شورا تحت عنوان شورای عالی آب آبخیزداری و منابع طبیعی تحت قانون آبخیزداری تشکل شود.
معاون آبخیزداری سازمان منابع طبیعی درباره وضعیت فعلی لایحه آبخیزداری گفت: دو ماه قبل به کمیسیون و وزیر راه نامه نوشتیم که این لایحه در دستور کار قرار گیرد و در حال حاضر روند کار در حال انجام است.
آبخیزداری تمام شدنی نیست
پرویز گرشاسبی، معاون پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری نیز در این برنامه با بیان اینکه طرح‌های آبخیزداری در چهار دسته مدیریتی، بیولوژیکی، مکانیکی و بیومکانیکی قرار می‌گیرند، تصریح کرد: از نظر ضرورت اجرا ابتدا باید از طرح‌های نرم و مدیریتی شروع کنیم و عوامل تخریب را کاهش دهیم و در ادامه نیز فعالیت‌های احداث سازه یا بذر پاشی را باید انجام دهیم.
وی با بیان اینکه ۱۲۵ میلیون هکتار از ۱۶۴ میلیون هکتار اراضی کشور نیاز به اجرای آبخیزداری دارد، تصریح کرد: حدود ۳۲ میلیون هکتار نیز عرصه بیابانی است که نیاز به مدیریت دارد.
گرشاسبی افزود: در حدود ۳۳ میلیون هکتار از اراضی کسور طرح هاب آبخیزداری انجام شده، اما آبخیزداری طوری نیست که بگوییم انجام شد و تمام شد بلکه باید تداوم یابد و به ویژه مردم هم مشارکت کنند.
وی با اشاره به اهمیت مشارکت مردم در اجرای طرح‌های آبخیزداری اظهار داشت: علاوه بر ذینفعان واقعی مثل مرتع داران، سایر اقشار مردم و کسانی که کشور خود و طبیعت آن را دوست دارند می‌توانند در این عرصه فعال باشند و سرمایه گذاری کنند.
نظر شما