مقام انگلیسی: بسیاری از مردم نگران مسیر حرکت عربستان هستند

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاری صدا و سیما ؛ يکي از وزیران مشاور در وزارت امور خارجه انگلیس در گفتگو با شبکه بی بی سی گفت: بسیاری از مردم نگران مسیری هستند که عربستان سعودی به آن جهت در حرکت است.
استیون سکر مجری برنامه «هارد تاک» شبکه تلویزیونی بی بی سی در گفتگوی اختصاصی با الن دانکن وزیر مشاور در امور خارجه انگلیس، نظر وی را درباره جهت گیری کنونی عربستان سعودی پرسید، که وی پاسخ داد: بسیاری از مردم نگران این مسئله هستند.
دانکن افزود: در مسائلی که هم اکنون در عربستان سعودی در جریان است، روندهای متناقضی دیده می شود. از یک طرف، زنان اجازه رانندگی پیدا کرده اند و اصلاحاتی در این کشور وجود دارد. از طرف دیگر، تمرکز شدید قدرت ایجاد شده است که برخی از مردم آن را به وضوح، تصرف کامل قدرت از سوی دولت (عربستان سعودی) لقب داده اند. من بر این باورم که در بهترین شرایط، نوع حاکمیتی که در بخش های زیادی از مناطق عربی ریشه گرفته است (حکومت پادشاهی خاندان های مختلف بر کشورهای عربی)، می تواند عملکرد بسیار خوبی داشته باشد، اما به شرط آن که تمام اعضای آن خانواده‎ی گسترده (نه عده ای معدود در آن خاندان) در روند فراگیر و دسته جمعیِ تصمیم گیری مشارکت داشته باشند. اکنون چنین به نظر می رسد که روند جامع تصمیم گیری از سوی تمامی اعضای خاندان (آل سعود) در عربستان سعودی سست شده و در حال فرسایش است. از اینرو، به نظر من این (نگران کننده بودن جهت گیری عربستان سعودی) سؤالی قابل توجه است که باید مطرح شود.

 

سکر: اگر شما صادق باشید، قطعاً می پذیرید که طی سالیان متمادی چشمان خود را بر روی بدرفتاری های رژیم سعودی بسته اید که شامل موارد متعدد نقض حقوق بشر در داخل این کشور و سیاست های خارجی (مخربِ) آن می شود، که یکی از آن ها، راه انداختن جنگ یمن بود که براثر آن، هزاران غیرنظامی جان باختند (شهید شدند). این در حالی است که شما شخصاً در سال 2015، سفری به عربستان سعودی کردید که تمام هزینه هایش را دولت سعودی متقبل شد و از آن زمان، شما به طور مداوم به دفاع علنی از دولت عربستان سعودی در انظار عمومی ادامه داده اید. حتماً شما اکنون از این کارهایی که کرده اید، پشیمان هستید؛ آیا چنین نیست؟

 

دانکن: من در مجلس عوام انگلیس ریاست شورای محافظه کار خاورمیانه (غرب آسیا) را در حزب محافظه کار انگلیس برعهده داشتم و این کاملاً صحیح (و طبیعی) است که ما با کشورهای (حاشیه) خلیج فارس تعامل داشتیم. من در واقع دیدگاه های کاملاً واضحی درباره جنگ یمن دارم. فکر می کنم آن جنگی است که قابل پیشگیری بود. فکر می کنم که آن (جنگ یمن) محصول اشتباهات متعددی بود که برخی از آن ها ناشی از ناتوانی غرب در مهار (اوضاع یمن) بود. برخی دیگر از آن اشتباهات ناشی از ابتکار عمل شورای همکاری بود که علی عبدالله صالح را در صنعا برکنار کرد که باعث ایجاد خلاء (قدرت) شد که انصارالله یمن آن را پر کردند. از سوی دیگر، سعودی ها نقطه نظری کاملاً معتبر داشتند، مبنی بر این که انصارالله در حال شلیک موشک ها به داخل عربستان سعودی بودند و از اینرو ما (سعودی ها) حق داشتیم که از خودمان و همچنین از دولت قانونی یمن دفاع کنیم. از اینرو، این نیز- مانند اغلب موارد در خاورمیانه- تصویری بسیار پیچیده دارد.

 

سکر: البته نگاه کردن به مصائب و رنج های انسانی (در یمن) اصلاً مسئله ای پیچیده نیست، زیرا برای همه قابل مشاهده است. گزارش اخیر هیأت کارشناسان سازمان ملل نیز بر این مسئله صحه گذاشته است که مسئولیت اکثر تلفات ثبت شده‎ی غیرنظامیان در یمن به گردن حملات هوایی ائتلاف به سرکردگی عربستان سعودی است. هیأت کارشناسان سازمان ملل در گزارشِ خود تأکید کرده اند که نگرانی های جدی در خصوص روند شناسایی اهداف و هدف قرار دادن مواضع (غیرنظامی) در یمن وجود دارد. سکر سپس تأکید کرد: این حکمی بسیار صریح و روشن (از سوی سازمان ملل) است، مبنی بر این که سعودی ها غیرنظامیان را بمباران کرده و دانش آموزان را در اتوبوس های مدارس کشته اند. از اینرو، اکنون بسیاری از محافل سیاسی و اجتماعی خواستار انجام تحقیقاتِ بین المللی در خصوص جنایات جنگی در یمن شده اند. حزب کارگر، که حزب مخالف دولت انگلیس است، نیز اعلام کرده است که انگلیس باید بلافاصله روند تسلیح و تجهیز سعودی ها (فروش سلاح های انگلیسی به آنان) را متوقف کند.

دانکن: فکر می کنم نگرانی های جدی وجود داشته باشد. باید بگویم که من هرگز باور نداشته ام که می توان یمن را از هوا (با حملات هوایی) کنترل کرد. در عین حال، شالوده ای قانونی برای سرآغاز این جنگ و هدف آن از جنبه های مختلف وجود دارد. ما (انگلیس) بخشی از این ائتلاف نیستیم، ولی هرجا که ممکن باشد، مشاوره های حقوقی و عملی را برای انجام این کار (به سعودی ها) می دهیم. سیاست و دیپلماسی جهانی همواره صریح و از لحاظ اخلاقی، «سیاه و سفید» نیست، چنان که شما در سؤال خود آن را اینگونه (سیاه و سفید) توصیف کردید. یکی از علل آن این است که اگر سعودی ها از ما (انگلیس) اسلحه نخرند، ممکن است به چین، روسیه یا امثال آن ها برای خریداری تسلیحات روآورند.

 

سکر: این دیگر چه نوع استدلالی است که شما می آورید؟! هر تصمیم، باید با توجه به اخلاقی و قانونی بودنِ خودش اتخاذ شود. حزب کارگر انگلیس با صراحت کامل اعلام کرده است که از دولت انگلیس مطالبه می کند که به فروش تسلیحات انگلیسی به عربستان سعودی خاتمه دهد. این در حالی است که در طول سه سال گذشته، یعنی از زمانی که جنگ یمن آغاز شد، ارزش تسلیحاتی که انگلیس به عربستان سعودی فروخته است، بیش از چهار میلیارد پوند بوده است. حزب کارگر می گوید ما باید از این نوع پول ها صرف‎نظر کنیم، زیرا وظیفه ای اخلاقی داریم که فروش تسلیحات خود را به عربستان سعودی فوراً به حالت تعلیق درآوریم. آیا شما می گویید دولت انگلیس این درخواست (حزب کارگر) را رد می کند؟

 

دانکن: آنچه من می گویم این است که حزب کارگر این امتیاز را دارد که حزب مخالف (دولت) باشد، بدون این که هیچیک از مسئولیت های دولتی را داشته باشد. در عین حال، آنچه ما در دولت (انگلیس) می خواهیم انجام دهیم این است که روند مناسبِ سیاسی را آغاز کنیم تا به این درگیری ها (جنگ یمن) خاتمه دهیم، تا بتوانیم دولتی در یمن داشته باشیم که کارِ آن دولت به این جا منتهی نشود که  انصارالله موشک های خود را به درون عربستان سعودی شلیک کنند. ما خواهان مشاهده پایان این مناقشه (جنگ) هستیم که در پی آن ترجیح داده می شود انصارالله به همان مناطق سنتیِ سابق خود (در یمن) بازگردند و ما بار دیگر دولتی مناسب در یمن داشته باشیم.

سکر: از اینرو مشخص می شود که شما (دولت انگلیس) آماده نیستید آنچه را دولت آلمان پیشتر انجام داده- که به فروش سلاح های آلمانی (به عربستان سعودی) خاتمه داده یا دست کم آن را (موقتاً) متوقف کرده است- انجام دهید. شما رویکرد دولت کانادا را (در انتقاد شدید از عربستان سعودی) نیز نمی خواهید در پیش بگیرید. چنین به نظر می رسد که آنچه شما می خواهید انجام دهید این است که صرفاً به همان کارهای سابقِ خود (در قبال عربستان سعودی) کماکان به صورت عادی ادامه دهید.

 

دانکن: نه، ما این مسئله را مدام تحت مرور و بررسی نگه می داریم و یک سری قوانین بسیار سختگیرانه برای این مسئله در نظر گرفته ایم که آیا سلاح ها (ی انگلیسی) را به آنان (سعودی ها) عرضه کنیم یا خیر. در عین حال، رخدادهای چند روز گذشته یا بهتر بگویم رویدادهای سه هفته گذشته، البته دیدگاه همه را در خصوص عربستان سعودی زیر سؤال برده است. حتماً درباره این قتلِ تکان دهنده در استانبول تحقیق می شود و به آن (کشتن خاشقجی) پاسخ داده خواهد شد.

سکر: از لحاظ عملی، این مسئله ای کاملاً روشن است که شما این پیام را می دهید که اصولاً هیچگونه متوقف کردن یا به حالت تعلیق درآوردنِ فروش تسلیحات انگلیسی به عربستان سعودی وجود نخواهد داشت. ساکر افزود: تام توگِندات (Tom Tugendhat)، که در حزب خود شما یعنی حزب محافظه کار است و رئیس کمیته امور خارجه در مجلس عوام انگلیس است، گفته است: اگر ریاض (مقامات سعودی) خاشقجی را به قتل رسانده باشد یا اجازه‎ی کشتن او را صادر کرده باشد، سطح مناسبات دیپلماتیک میان انگلیس و عربستان سعودی باید فوراً کاهش یابد و وزیران دولت انگلیس باید عربستان سعودی را بایکوت (تحریم) کنند. آیا شما دست کم این را می پذیرید که دولت انگلیس باید تا این حدِ (ناچیز) علیه عربستان سعودی واکنش نشان دهد؟

دانکن: هیچیک از وزرای دولت انگلیس به کنفرانس سرمایه گذاری (داووس در صحرا) که هم اکنون در ریاض در حال برگزاری است، نرفته است. لیام فاکس نیز از رفتن به آن اجلاس (که قرار بود در ان حضور یابد ) اعلام انصراف کرده است. از اینرو، مسئله ای که شما مطرح کردید (کاهش سطح روابط دیپلماتیک) تا اندازه ای پاسخ داده شده است.

استیون سکر: ببینید پس از ماجرای اسکریپال، چه اتفاقی افتاد؟ ما شمار زیادی از دیپلمات ها و مأموران اطلاعاتی روسیه را از انگلیس اخراج کردیم. برخی دیگر از کشورها نیز برای نشان دادن همبستگی شان با انگلیس همین کار را کردند. اگر مسموم کردن سرگئی اسکریپال مستلزم چنین واکنش (تندی) از سوی انگلیس بود، یقیناً قتل تکان دهنده جمال خاشقجی دست کم مستلزم واکنشی مشابه از سوی انگلیس است.

دانکن: من مطمئنم که حتماً نوعی واکنش گسترده در سراسر جهان (به قتل خاشقجی) وجود خواهد داشت، اما این مسئله با استفاده از عامل اعصاب در سطح نظامی آن‎هم در خاک انگلیس برای کشتن یک فرد و مسموم کردن چند تن دیگر، دقیقاً قابل قیاس نیست. این درحالی است که عامل اعصاب نوویچاک قابل رهگیری به ذخایری بود که فقط دولت روسیه قادر به تولید آن بوده است. این عامل اعصاب (و سایر سلاح های شیمیایی) کاملاً غیرقانونی هستند و روسیه می بایست- بر اساس معاهده ای بین المللی- سال ها پیش آنها را منهدم می کرد. نتایج تلاش های کارآگاهان ما در خصوص تحقیقات درباره مسمومیت اسکریپال کاملاً دقیق بود. البته این تحقیقات نه تنها به دست ما، بلکه از سوی برخی دیگر از کارآگاهان نیز انجام شد که همان نتایجی را که ما گرفته بودیم نشان داد. ما ردپای آن (عامل اعصاب نوویچاک) را پیگیری کردیم و متوجه شدیم که صد در صد و بدون هیچ شکی به کرملین منتهی می شود. البته من با شما هم عقیده ام که کشتن خاشقجی نیز قتلی کاملاً فجیع و تکان دهنده بود.