مرغ ها، گرسنه تدبیر

به گزارش خبرگزاری صداو سیما،مرکز اصفهان؛ 85هزار،87 هزار، ... ،110 هزار تا 115 هزارریال ،اینها قیمت یک کیلوگرم مرغ در پرس و جو از 25 مرغ فروشی موجود از محل زندگی تا محل کارم در اصفهان است،خودم هم باورم نمی شد،ستاد تنظیم بازار ، قیمت مرغ زنده را 85 هزارو 500 ریال و برای مصرف کننده 129 هزار ریال اعلام کرده و این قیمت ها دست کم 14 هزار ریال کمتر از نرخ مصوب بود. کاهش قیمت ها شوک اور بود آن هم پس از افزایش بحرانی قیمت مرغ در سال گذشته،به خاطر ندارم هیچ وقت قیمت ها از نرخ مصوب پایین تر باشد نمی دانم کرونا در قیمت تأثیرداشته یا ... این موضوع یک طرف و مورد ویژه تر دیگر اینکه آنچنان خبری هم از مرغ سایز(با وزن کمتر از دو کیلوگرم) نبود ، بجز در یک مرغ فروشی در بقیه واحدها، وزن مرغ دست کم دو کیلو و 250 گرم بود، بعد از شیوع کرونا یعنی پس از دو ماه و نیم ماه،اولین بار بود که با استفاده از ماسک و دستکش و در ساعت خلوت روز برای خرید آمده بودم و این خرید ، مرا یاد اصحاب کهف انداخت!
صاحب برخی مرغ فروشی ها علت را در نبود یا کمبود نهاده می دانستند،عده ای عرضه زیاد و تقاضای کم و اکثر هم بی اطلاع.
در طی مسیر به موضوع گزارشم فکر می کنم فارغ از کرونا ، اینجا استان اصفهان قطب تولید مرغ گوشتی کشور است.
در نشست های خبری سازمان جهاد کشاورزی و اداره کل دامپزشکی استان اصفهان که حضور می یافتم همیشه صحبت از رتبه اولی تولید مرغ استان با تولید سالانه بیش از 170 هزار تن بود ، هرچند برخی سالهای انگشت شمار خراسان رضوی این عنوان را گرفته بود ، اما چندسالی است که اصفهان همچنان قطب اول تولید مرغ کشور است.
آقای احمدی صاحب میانسال یکی از مرغ فروشی ها می گفت: همین که با فروش روزانه همه مرغ ها ، آسیب اقتصادی ناشی از کرونا برای من مستأجر کمتر شود راضی ام.
آقای محمد نیا فروشندگان جوان می گوید: چهار،پنج ماهی است پس از ازدواجش، مرغ فروشی را به عنوان شغل اصلی خود برگزیده و دست و پا شکسته از قیمت بالا و کمبود نهاده ها در مرغداری ها می گوید که در اتحادیه شنیده است      

  مرغداران اصفهانی به دنبال نهاده
با رعایت فاصله گذاری اجتماعی درجستجو از واحد مرغ فروشی که دارای یکی از برندهای مطرح در اصفهان و تنها تولید کننده مرغ با گرید A+(کیفی ترین مرغ براساس دامپزکشی) دراستان که صادرات به خارج هم دارد ،تا حدودی اطلاعاتم بیشتر می شود با گرفتن وقت قبلی به تماس تلفنی اکتفا نکرده و به علت دور بودن از تجمع شهری ،  راهی کوهپایه در 80 کیلومتری اصفهان می شوم.
به فاصله اندکی دو تابلو واحد گوشتی و واحد مولد مرغ (مرغ مادر) این برند خودنمایی می کند،به علت کرونا امکان مشاهده نزدیک از سالن نگهداری مرغ ها برایم میسر نیست و به گفت و گو با مدیر عامل این مجتمع با اشتغال 120 نفردر یک واحد مرغداری گوشتی 120 هزار قطعه و یک واحد 30 هزار قطعه مولد قانع می شوم.
محسن محسنی هماگرانی ، از همان ابتدای گفت و گو از کمبود نهاده می گوید و استرسی که به آنها و حتی مرغ های مادر وارد می شود می گوید.
وی به پل هایی که برای نهاده پارسال به وارد کنندگان داده اشاره و اضافه می کند: پارسال،من و دیگر پرورش دهنده های مرغ در استان اصفهان ،با دادن هزینه کامل نهاده شامل ذرت و کنجاله سویا به تجار ،پاییز و زمستان منتظر بارگیری محصولات خریداری شده در بنادر بودیم اما در این 6 ماه مدعی بودندکه ارز دولتی به آنها داده نشده است.
محسنی هماگرانی ، ضرر مرغ های مولد که هشت ماه پرورش یافته اند تا در هر دوره تولید 110 تا 140 قطعه جوجه ریزی داشته باشند با احتساب وسایل سرمایشی و گرمایشی و واکسن،درنبود یاکمبود نهاده راخیلی بیشتر از واحدهای مرغ گوشتی یا تخم گذار می داند.
وی با اشاره به صادرات 55 تن مرغ گوشتی،با وزن کمتر از دو و نیم کیلوگرم به کشور عراق در هفته گذشته می گوید:این هم برای من صادر کننده ،با اعلام امکان صادرات با نرخ 250 هزار تومان محقق شد اما اوضاع در واحدهای دیگر مرغداری که در تماس تلفنی هستیم مساعد نیست. گفت و گویم با حضور مرغ فروشی های سطح شهر اصفهان که برای بارگیری آمده اند تمام می شود.
برای پیگیری بیشتر و بهتر گزارشم با صاحبان چند واحد مرغداری گوشتی دیگر در نجف آبادو اصفهان تلفنی صحبت می کنم و همه حرف اول و آخرش ایجاد بازار سیاه نهاده،تحویل نگرفتن نهاده با وجود دادن هزینه آن است.
محمدی یکی از این افراداز بازار سیاه خرید نهاده به شدت گلایه منداست ومی گوید: با توجه به پایان ذخائرخوراک مرغ هایم،برای کاهش ضرر مرغداری درحالیکه قیمت مصوب کیلویی،ذرت 15هزارو 500 وسویا 24 هزارریال بود،دو ماهی است دربازار،ذرت را با نرخ بیش از 24 هزار،سویارا 40 هزارریال وجوجه را 55 هزارریال تومان خریداری می کنم.
یکی دیگر از صاحبان مرغداری دراصفهان که خواست عنوانش اعلام نشدمی گوید:در بازارسیاه نهاده ذرت راکیلویی 25 هزارریال وکنجاله سویا را 47 هزارریال خریدم و ،ناچاربه فروش مرغ های گوشتی باوزن 3 تا 5/3 کیلوگرم شدم تاضررم کمتر شود.
         سونامی بحران در مرغداری ها با ضرر چند صد میلیاردی
دوست دارم مثل دیگر گزارش هایم حضوری گفت و گوهایم را انجام دهم اما با توجه به شیوع کرونا و کمک به عنوان قطره ایی از اجتماع برای مهارآن ،همه مصاحبه هایم را تلفنی پی گیری می کنم.
برای اطلاع از پیگیری اتحادیه مرغداری گوشتی استان اصفهان و نتیجه آنها و برای تردد کمتر در شهر،پس از دوروز تماس تلفنی موفق به گفت و گو با رئیس اتحادیه مرغداری گوشتی اصفهان شدم.
فرهادجعفریان با بیان اینکه دو هزارعضو 30 تعاونی مرغ گوشتی استان اصفهان پس از ماه ها سفارش 54 هزار تن نهاده ،همچنان چشم انتظار بارگیری آنها هستند می گوید:وارد کنندگان تخصیص نیافتن ارز را علت تأخیر اعلام کرده اند.
وی نیاز روزانه نهاده در واحد های مرغ گوشتی استان اصفهان (دو سوم ذرت بقیه کنجاله سویا)را سه هزار تن اعلام و اضافه می کند: هم اکنون با استفاده کامل از ذخایرو خرید نهاده با نرخ آزاد در بازار سیاه ، روزانه نصف نیاز واحدها،نهاده مصرف می شود.
جعفریان اوضاع برای واحدهای مرغداری که ذخیره ایی نداشتند یا کم بود،حرف از ضرر هنگفت و تلفات زیاد است.
جعفریان در پاسخ سوالم درخصوص قیمت مرغ در بازار می گوید : جدای از خرید نهاده با قیمت آزاد،پارسال با توجه به تقاضای زیاد و افزایش بی سابقه قیمت مرغ ، برای تأمین بازار شب عید و ماه مبارک رمضان ،جوجه ریزی در واحدهای استان اصفهان زیاد شد اما کرونا در مقابل عرضه زیاد مرغ در بازار، تقاضا را کم کرد.
وی اضافه می کند: الان با فروش هر کیلوگرم با نرخ کمتر از 85 هزارو 500 مرغ زنده و 129 هزار ریال در بازار مصرف ، زیانش که هم اکنون دست کم 800 میلیارد ریال برآورد شده متوجه مرغداران استان اصفهان است.
وی در پایان به نشستی اشاره می کند که قرار است با حضور اعضای تعاونی با مسئولان سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان برای گرفتن نتیجه نهایی تحویل نهاده ها و قیمت ها در دو روز آینده تشکیل شود.
پیگیری موضوع با مسئولان سازمان را به بعداز نشست موکول می کنم.
در تماس با عضو اتحادیه مرغداران اصفهان، وی بر برنامه ریزی مناسب دولت برای تولید مرغ تأکید می کندو می گوید: در یک ماه گذشته مرغداران برای هر کیلوگرم بین 3500 تا 4000 تومان ضرر کرده اند.
زارع پور اضافه می کند: برای حفظ تولید مرغ باید قیمت آن تضمینی یا آزاد اعلام شود.
وی ،مشکل حمل ونقل در روزهای قرنطینه کرونایی،افزایش جوجه ریزی برای شب عید ،کاهش تقاضا ونداشتن بازار خرید را از مشکلات مرغداران برای تأمین نهاده می داند.
                        مرغ هایی که دیگر سایز نیست
مرغ سایز(استاندارد کمتر از دو کیلوگرم) بعد از افزایش سرسام آور قیمت ،دومین تیتر خبری مرغی در سال گذشته بود موضوعی که از زمان شیوع کرونا تاکنون دیگری ردی از آن باقی نبود.
نیمه اول پارسال درحالیکه نرخ مصوب اتحادیه مرغ در کشتارگاه ها برای هر کیلوگرم ،139 هزارو 700 ریال و برای مصرف کننده هم 149 هزارریال اعلام شد اما برخلاف امسال فروشندگان در بازار،گوشت مرغ را به قیمت 155 هزارریال می فروختند.
در تحقیقاتم متوجه شدم،پارسال در پی گرمی هوا و شیوع بیماری نیوکاسل جمعیت زیادی از مرغ های پرورشی در مرغداری ها تلف شدند که این مهمترین عامل گرانی مرغ بود. به طوریکه گرمی هوا، به استاندارد نرسیدن وزن مرغ های آماده به کشتار وتلفات بیش از حد مرغ ها در نیمه اول پارسال باعث شد میزان عرضه و کشتار مرغ کمتر شود و تقاضای آن بالا رود.
خبر آغازاجرای طرح ملی ارتقای کیفیت بهداشتی گوشت مرغ در استان اصفهان را پارسال در مصاحبه با مسئولان دامپزشکی خودم منعکس کرده بودم ،موضوع خبری که فارغ از کرونا هم دیگر کمرنگ شده و حتی برای خرید مرغ سایز در اصفهان هم باید ساعت ها در بازار وقت گذاشت.
در تماس تلفنی با معاون سلامت اداره کل دامپزشکی استان اصفهان که مثل همیشه پر از اطلاعات خبری و به گرمی پاسخگوی خبرنگاران است ،جویای ادامه اجرای طرح می شوم.
محمد کشتکاردر ابتدای گفت و گو به آخرین وضع آمارو ارقام مرغ در استان اصفهان می پردازد و می گوید:ظرفیت دوهزارو 34 واحد مرغ گوشتی و مادر،در استان، 38 و نیم میلیون قطعه در هر دوره و مجوز جوجه ریزی صادره 9 میلیون و 72 هزار قطعه (ظرفیت سالانه هر واحد مرغ مولد(مادر)برای جوجه ریزی دو تا دو ونیم دوره)است.
وی ادامه می دهد: هم اکنون افزون بر پنج میلیون و 400 هزارمرغ 42 تا 45 روزه برای کشتار در 19 کشتارگاه استان اصفهان وجود دارد که به علل مختلف باز جمله کمبود نهاده و تقاضای کم در دوره 42 روزه و کمتر کشتار نشده اند و وزنشان خیلی از مرغ سایز فاصله گرفته است.
معاون سلامت اداره کل دامپزشکی استان اصفهان اضافه می کند: جدا از کرونا که در کاهش تقاضا تأثیرگذار بوده،کمبود نهاده و همین عرضه زیاد در مقابل تقاضای کم باعث شده وزن کشتار مرغ از کمتر از دو ماه پیش تاکنون به بیش از سه کیلوگرم هم برسد.
وی می گوید:موضوع ضرر مرغداری ها که دیگر استان ها را هم درگیر کرده باعث شده طرح ملی ارتقای کیفیت بهداشتی گوشت مرغ در کشوربه حاشیه برود.
معاون سلامت اداره کل دامپزشکی استان اصفهان ادامه می دهد: پارسال در اجرای این طرح ، 19 کشتارگاه استان رتبه بندی و یک کشتارگاه درجه +A ، دو کشتارگاه A و بقیه درجه B گرفتند که بر این اساس مرغ تولیدی توزیع می شد درواقع مرغ گرید + A به وزن 300/1 تا 2 کیلو گرم (مرغ سایز),سالم , مشابه مرغ سبز(بدون آنتی بیوتیک) و از هیچ دارویی در هنگام پرورش آن استفاده نشده است
کشتاراضافه می کند:گرید A هم همان مرغ سایز ولی باقیمانده میکروبی و ودارویی در آن در حداقل های مجاز است و مرغ گرید B هم از نظر بهداشت و سلامت مصرفش مجاز ولی سایز نیست.
وی در پایان اضافه می کند: هرچند اجرای طرح اجرای طرح ملی ارتقای کیفیت بهداشتی گوشت مرغ در پشت پرده کرونا،کمبود نهاده ،عرضه بالا و تقاضای کم خودش را پنهان کرده اما نباید طعم و ارزش غذایی بالا و چربی کمترمرغ سایز غافل شد.                                             ردپای مرغ های گرسنه در رسوب نهاده های موجود در بنادر
آخرین پیگیری و گفت و گوی گزارشم ، به تماس تلفنی ایی که یک ساعت پس از نشست مسئولان سازمان جهاد کشاورزی و برخی از اعضای اتحادیه مرغداری و دامداری های استان اصفهان با محوریت نهاده برمی گردد.
معاون بهبود دامی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان ساعت ها وقت گذاشت و ریز و درشت موضوع های مطرح شده در نشست پنج ساعته شان را با من درمیان گذاشت.
حسین ایراندوست نهاده مورد نیاز روزانه 300میلیون قطعه طیور گرسنه را در استان اصفهان 2، دو هزار و 234 تن بیان می کند و می گوید: 90درصد نهاده های طیور در کشور وارداتی است.
به گفته وی ،واردکنندگان نهاده تا نیمه فروردین موضوع تخصیص نیافتن ارز دولتی برای خرید را علت تأخیر نهادهای سفارش داده پارسال به مرغداران استان اصفهان مطرح می کردند موضوعی که متولیان وزارت جهاد کشاورزی رد کردند و عنوان شد ارز 42 هزار ریالی به تجار وارد کننده پرداخت شده است.
ایراندوست به وجود 90 هزار تن نهاده خریداری شده توسط مرغداران و دامداران استان اصفهان که پولش را پارسال داده اند ولی ماه هاست به دستشان نرسیده اشاره و اضافه می کند:از این میزان 52 هزارتن سهم مرغداری های گوشتی و دو سوم مصرف نهاده ها در مرغداری ها ذرت وبقیه کنجاله سویا و در دامداری ها جو است.
وی ادامه می دهد: در کل تحویل ندادن به موقع نهاده باعث شده ،از حدود دو و نیم ماه پیش تا کنون مصرف روزانه نهاده در مرغداری ها و دامداری های استان به نصف یعنی هزارو 500 تن در مرغداری گوشتی،هزارو 200 تن در مرغداری تخم گذار و هزارتن در دامداری برسد.
معاون بهبود دامی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان می گوید : وقتی تخصیص ارز دولتی محرز شد وارد کنندگان بهانه دیگری برای بارگیری و تحویل نهاده ها مطرح کردند مبنی بر نارضایتی از مصوب ستاد تنظیم بازارکشور که قیمت جدید فروش نهاده را از 25 فروردین و اعلام کرده بود قبل از این تاریخ نهاده ها باید به نرخ قبل فروخته و تحویل شود.
ایراندوست این بهانه را تخلف آشکار وارد کننده نهاده که قرار بوده نهاده های خریداری شده مرغداران و دامداران استان اصفهان را پاییز و زمستان تحویل دهد می داند و به مکاتبه های متعدد با وزارتخانه های جهاد کشاورزی و صنعت،معدن و تجارت برای حل این موضوع اشاره می کند.
وی می گوید:تا قبل از 24 فروردین با ارز دولتی در بنادر،نرخ ذرت 13 هزارو 500 و کنجاله سویا 24 تا 26 هزارو 500 و جو 12 هزار ریال بود که ستاد تنظیم بارکشور،از 25 فروردین نرخ فروش آنها را به ترتیب 15 هزار،27 هزارو و 13 هزارو 500 ریال اعلام کرد.
معاون بهبود دامی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان در پایان گفت و گو حتی به پیگیری حل مشکل احتمال بارگیری از جمله کمبود ماشین هم در این نشست هم اشاره ایی دارد و اضافه می کند:چندین شرکت حمل و نقل خصوصی استان برای همکاری در این زمینه قول مساعد دادند و حتی پیشنهاد اضافه شدن مکان واردات به غیر از بندر امام (محل بارگیری بیش از 90 درصد نهاده های وارداتی استان اصفهان ) از جمله بنادر شهید رجائی و چابهارداده شد که در این زمینه رایزنی ها با متولیان وزارت جهاد کشاورزی برای پی گیری آغاز شده است و تا چند روز آینده بارگیری نهاده ها آغاز می شود.
                 خطر ورشکستگی بیخ گوش صنعت طیور
ناهمخوانی بین تولید و بازار بخاطر بیماری کرونا و کاهش نرخ مرغ و افزایش و کمیاب شدن نهاده‌های طیور ، نظم بازار مرغ در کشور و از جمله در استان اصفهان مدتی است بهم ریخته و مشکلات مرغداران را دو چندان کرده است .
شواهد نشان می دهد در صورت تداوم وضع موجود، مرغدار دیگر توانی برای جوجه ریزی نخواهد داشت و در تابستان به مشکل برمی خوریم.
مشکل 100 تا 200 واحد مرغداری نیست همه مرغداران کشور درگیر مشکل هستند و این موضوع در استان اصفهان قطب تولید ماکیان کشور با تولید سالانه بیش از 30 میلیون قطعه ازجمله دو هزارو 34 مرغ گوشتی با 38 و نیم میلیون قطعه، ، 218 واحد مرغ تخمگذار با هشت میلیون و 650 هزار قطعه و 62 واحد بوقلمون با 453 قطعه قابل توجه تر است.
دولت باید برای مرغ و تولیدکنندگان آن در سه بخش جوجه ریزی، نهاده‌های دامی و خرید روزانه مرغ برنامه ریزی اصولی داشته باشد تا هر سال شاهد افزایش یا کاهش قیمت،کمبود نهاده ،تلفات یا تعداد جوجه ریزی نامناسب نباشیم.
باید قیمت خرید تضمینی مرغ به صورت دقیق مشخص شود و ستاد تنظیم بازار باید پیش از کرونا و هر اتفاق دیگر برای مازاد تولید مرغداران برنامه ای مشخص می کرد.
هم اکنون مبنای قیمت گذاری ها در بازار مشخص نیست واگر به جای ده ها موسسه و دستگاه، تنها یک دستگاه مسئولیت تولید، تنظیم بازار، توزیع و ... مرغ را برعهده می گرفت، می توان به تولید امیدوار بود ، در غیر این صورت با توجه با تجربه سالیان گذشته مشکلات همچنان ادامه خواهد داشت.
ستاد تنظیم بازار و مدیریت بحران کشور و هر استان در برنامه ریزی ها باید به این نکته توجه داشته باشند ، مرغ روزانه رشد و وزن گیری می کند، با تصمیمات جدیدنسنجیده ، شرایط را سخت تر نکنند.
نویسنده: سیده پروین امامی