هشدار درباره اقدام امریکا در انتقال داعش به مناطق مختلف

وی با تبیین ویژگی های دوران گذار در دوره های مختلف تاریخی و مقایسه آن با دوره گذار کنونی افزود: نظم در منطقه آسیای غربی حتما از نظم در جامعه بین المللی مستقل نیست. شرایط بین المللی، شرایط ویژه ای است که می توان از آن به عنوان دوران گذار نام برد.
ظریف اضافه کرد: دوران گذار در تاریخ شرایط ویژه ای داشته اما نکته مهم از ویژگی های این دوران این است که تاکید کنیم در این دوران تحولات عظیمی به علت سیالیت جامعه بین المللی صورت گرفته است و دوره کنونی هم از این ویژگی مستثنا نیست.
وی گفت: آنچه در این دوره سبب می شود تحولات با گستره وسیع تری داشته باشیم سیالیت شرایط است به این علت، احتمال اشتباه محاسباتی بسیار بالاست. محاسبه غلط در این دوره سبب سقوط دولت ها و محاسبه درست، سبب قدرت یافتن فراتر از ظرفیت ظاهری، جغرافیایی و قدرت در برخی کشورها شده است.
ظریف افزود: در این باره هم همین ویژگی حاکم است چنانکه در ابتدای دوره گذار مشاهده کردیم که به علت محاسبات غلط حکومت نسبتا قدرتمندی مانند صدام که با استفاده از حمایت ده ها میلیارد دلاری کشورهای خلیج فارس و حمایت های نظامی دیگر قدرت ها به قدرت بزرگ منطقه ای تبدیل شد به علت اشتباه محاسباتی کارش به کجا رسید.
وزیر امورخارجه گفت: فکر نکنیم تصمیم صدام برای حمله به کویت ناگهانی بود اصلا اینطور نبود حتی روزی را که او برای حمله به کویت انتخاب کرد با این محاسبه بود که اول اوت روز مرخصی دنیای غرب است و او تصور می کرد تا دنیا به خودش بیاید می تواند کویت را ببلعد.
وی افزود: البته سفیر وقت امریکا در عراق نیز در گمراهی صدام در این خصوص نقش قابل توجهی داشت اما شورای امنیت فقط در 6 ساعت تشکیل جلسه داد و تمام محاسبات صدام که براساس مفروضات غلط بود مشخص کرد که نتیجه اشتباه محاسبه تا کجا می تواند باشد.
ظریف، سرنوشت میلوسوویچ در یوگسلاوی سابق و قذافی را نیز ناشی از محاسبات غلط آنان دانست که به نابودی آنان منجر شد.
وی افزود: اتفاق مهمی که در دوره گذار کنونی افتاده است و با ویژگی های دوران گذار قبل بسیار تفاوت دارد این است که اکنون در جهان پساغربی زندگی می کنیم نه به این معنی که غرب از بین رفته است یا به زودی نابود خواهد شد بلکه به این معنی که تحولات جامعه بین المللی نه از جانب غرب و نه در غرب رقم نمی خورد.
ظریف گفت: برخی هنوز تصور می کنند که ریشه همه تحولات در غرب یا در نمود آن، امریکاست و همه چیز را از آنجا محاسبه می کنند در حالی که جهان تغییر ماهوی یافته و به سمت جهان پساغربی تغییر کرده است.
وی افزود: تحولی که در منطقه ما روی داده شکست سرزمینی داعش بوده نه شکست داعش، اینها را باید کاملا تفکیک کنیم. داعش به عنوان مدعی دروغین خلافت اسلامی توانسته بود با اشغال بخشی از سرزمین های عراق و سوریه مدعی چنین خلافت دروغینی بشود که نابود شد اما تفکر داعش، مبانی فکری​ آن و ظروفی که داعش را ایجاد کرد اعم از ظروف منطقه ای و فرامنطقه ای همچنان باقی است به این علت وقتی از پساداعش سخن می گوییم نباید تصور کنیم که داعش به پایان رسیده است شرایطی که این گروه تروریستی را در منطقه غرب آسیا ایجاد کرد همچنان باقی و ممکن است قدرت بیشتری گرفته باشد.
وزیر امور خارجه، دخالت خارجی را یکی از عوامل پیدایش داعش دانست و گفت: البته نه به این معنی که عوامل خارجی مهم تر از عوامل داخلی پیدایش این گروه تروریستی یا بالعکس است بلکه مجموعه ای از عوامل دست به هم داد و شرایطی را برای ایجاد و پرورش این گروه افراطی ایجاد کرد.
ظریف تصریح کرد: داعش زاییده حمله امریکا به عراق و پیش از آن ظلم بزرگی است که در منطقه ما از جانب رژیم صهیونیستی اعمال شده و عقده ای را ایجاد کرده است، عقده ناکارآمدی دولت های منطقه در برخورد با مهم ترین نیازها که احترام به ملت هاست.
وی افزود: مهم ترین عامل نقض این خواست، ادامه اشغالگری رژیم صهیونیستی بدون هیچ گونه احقاق حقوق اولیه ملت فلسطین است و کشورهای منطقه نه فقط توان تامین این خواست ملت های منطقه را نداشته اند بلکه عامل نقض این خواست به علت سیاست هایی که در منطقه برای نزدیکی به این رژیم اشغالگر شکل گرفته درحال تشدید است.
ظریف همچنین با اشاره به عوامل داخلی پیدایش داعش گفت: یکی از عواملی که به این وضع انجامید و هنوز به قوت خود باقی است ناکارآمدی در تامین مهم ترین نیازهای جوامع منطقه به ویژه جوانان است که این ناکارآمدی به ناکارآمدی دولت، ملت ها در جهان عرب منجر شده است و اگر دیده باشید در جهان عرب درخصوص نیاز به وستفالی برای جهان عرب سخن می گویند که صرف نظر از اینکه چقدر این نسخه درست باشد اما تشخیص درستی است یعنی جهان عرب نتوانسته است الگوی دولت، ملت را به درستی تجربه و خواست ملت ها را برآورده کند.
وی افزود: به این علت عقده متراکم تاریخی در جهان عرب شکل گرفته است که به نحوی حرکت علیه دولت های عربی را نشان می دهد که اگر این موضوع را به عنوان مهم ترین عامل داخلی و منطقه ای ایجاد داعش درنظر بگیریم متوجه می شویم که دولت های منطقه به ویژه عربستان تلاش می کنند این سرخوردگی انباشته در منطقه را به سمت دشمنان خارجی اعم از شیعیان، ایران یا موجودیت خارج از هدف اصلی این سرخوردگی منحرف کنند.
وزیر امورخارجه با اشاره به عوامل فزاینده پرورش داعش در منطقه، ارتباطات وسیع تر جهان عرب با رژیم صهیونیستی را یکی از این عوامل دانست و هشدار داد: این گروه تروریستی منطقه و جهان را تهدید می کند که خطر بسیار بزرگی است چنانچه در چند ماه گذشته شاهد بودیم و اخیرا خبری منتشر شد مبنی بر اینکه با انتقال اعضای این گروه تروریستی درصدد تجدید فعالیت آن هستند تا زمانی که عوامل اصلی ایجادکننده داعش پابرجاست باید توقع داشته باشیم که این خطر همه روزه بروز و ظهور می یابد.
ظریف با اشاره به تحولات افغانستان گفت: میزان بمب گذاری ها و کشتارها در این کشور به نحوی است که میان طالبان و داعش در ارتکاب این جنایات رقابت ایجاد شده است زیرا متاسفانه این گروه تروریستی با وحشت آفرینی و هشدار درصدد جلب توجهند. کشتار و خشونت در این کشور رنگ و بوی فرقه ای نیز به خود گرفته است که خطر بیشتری ایجاد می کند.
وی در ادامه سخنانش به طرح این پرسش پرداخت که آیا باید به سمت نظم منطقه ای جدیدی حرکت کنیم یا محکوم هستیم که نسخه جدیدی از نظم پیشین را ایجاد کنیم.
ظریف گفت: بسیاری که با نگرش واقع گرایانه به رویدادها نگاه می کنند مدعی هستند که نظم جدید باید براساس قدرت یا هژمونی جدید شکل بگیرد و براساس آن ممکن است نسخه هایی را نیز ارائه کنند اما آنچه برای من کاملا روشن است نظم جدید در منطقه نتیجه و برآیندی از اقدامات ما در منطقه است باید بپذیریم که جهان، پساغربی شده که البته پذیرش این واقعیت دشوار است اما باید پذیرفت که جمهوری اسلامی ایران کنشگر فعال و تاثیرگذار در منطقه است که بازی های قبلی اعم از بازی صدام، طالبان و مجموعه تحرکات افراط گرایانه را برهم زده است.
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: مبنای همه این بازی ها مبتنی بر یک روش عملیاتی و نتیجه آن نیز خلاف هدف گذاری این روش ها بود اما همچنان با دیگران درصدد تکرار این روش ها هستند روشی که مبتنی بر خرید امنیت است و تصور می کنند با پرداخت پول به دیگران می توانند از امنیتی که آنان ایجاد می کنند بهره مند شوند.
وی در ادامه به طرح پرسش دیگری پرداخت که آیا باید در این دام بیفتیم یا طرح جدیدی را آغاز کنیم به این مفهوم که خودمان طراح امنیت آینده منطقه باشیم.
ظریف تاکید کرد: امنیت در شکل آینده آن باید با نگرش های گذشته به این موضوع تفاوت های ماهوی داشته باشد وگرنه دچار همان فرجام پیشین می شود که برای خرید امنیت تلاش کردند و نتیجه اش وضع کنونی است.
وی گفت: برای نظم درحال شکل گیری در منطقه باید بپذیریم که هر کنشگری به ویژه جمهوری اسلامی ایران تاثیرگذار است و باید پذیرفت معادلات جدید دیگری هست که نظم منطقه ای را شکل می دهد و خود ما نیز در همان معادلات تلاش می کنیم.
وزیر امورخارجه با اشاره به شکست تصور امریکایی ها در دوران پس از جنگ سرد که به اشتباه گمان می کردند برتری نظامی خود را در قالب پروژه قرن جدید امریکایی نهادینه می کنند، افزود: اکنون امریکایی ها به سراغ بازی با قدرت های بزرگ رفتند و اگر راهبرد امنیت ملی جدید این کشور را دیده باشید به سمت مطرح کردن روسیه و چین به عنوان دو مخالف عمده خود رفته و تمرکز کرده اند که این نشان می دهد تصور پیشین آنان توهم بوده است.
ظریف با اشاره به طرح های جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد امنیت منطقه ای به ویژه در قالب تشکیل مجمع گفتگوی منطقه ای در خلیج فارس گفت: فعلا چارچوب این مجمع گفتگو را بر خلیج فارس متمرکز کرده ایم زیرا در منطقه گسترده تر غرب آسیا، تضادها بسیار گسترده تر است.
وی تاکید کرد: تشکیل چنین مجمعی برای پایه ریزی نگرش جدید به امنیت در غرب آسیا می تواند راهگشا باشد و مبنایش را باید بر این قرار داد که حرکت پیشین که حرکت بر دشمن سازی از ایران از جانب دشمنان فرامنطقه ای بود اصلاح شود.
ظریف با طرح این پرسش که گاهی می پرسند چرا جمهوری اسلامی ایران اینقدر قدرت گرفته است، تصریح کرد: چون در حمایت از صدام، القاعده، طالبان و داعش اشتباه کردید و همسایگان اشتباه کار ما در منطقه براساس همان تصور پیشین، اشتباهشان را تکرار کردند و مبنای امنیت در منطقه را طبق ائتلاف سازی علیه ایران و خرید امنیت از خارج تعریف کردند.
رئیس دستگاه دیپلماسی میزان بودجه کشورهای خلیج فارس برای خرید تسلیحات در سال گذشته را 116 میلیارد دلار دانست و گفت: از این میزان عربستان سعودی 67 میلیارد دلار برای خرید تسلیحات هزینه کرد و در این زمینه حتی از روسیه پیش افتاد در حالی که روس ها فقط برای حفظ و نگهداری تسلیحات هسته ای خود هزینه های سنگینی دارند.
وی تاکید کرد: این درحالی است که میزان اعتبارات کشورمان برای خرید تسلیحات در ردیف 20 کشور اول جهان هم نیست اما چرا کشورمان امن ترین کشور منطقه است؟ این درحالی است که ایران به رغم جمعیت بسیار بالاتر از این کشورها ارقام بسیار کمتری در این زمینه اختصاص می دهد پس این نشان دهنده این واقعیت است که تعریف و تصور امنیت باید تغییر کند و حرکت از سمت امنیت مبتنی بر حذف باید به سمت امنیت شبکه ای برود.
ظریف افزود: در ائتلاف ها، مبنای امنیت حذف است و قدرت خارجی می تواند نفوذ کند اما حرکت از چنین شرایطی به سمت گفتمان امنیت سازی یگانه راه برون رفت از معمای امنیتی منطقه است که در چند دهه گذشته گریبان گیر منطقه و در چند سده گذشته گریبان گیر جهان بوده و جز جنگ و نابودی در پی نداشته است.